Górne morze – Upper Sea – Верхнее море, 2007

Vladimir Stockman. Górne morze – Upper Sea – Верхнее море. Краков, «Signo», 2007. 
ISBN 978-83-60874-02-8 

Сборник стихотворений на польском, английском и русском языках.
Zbiór wierszy w języku polskim, angielskim i rosyjskim.

Russian and Polish poems © Copyright by Vladimir Stockman 
English translation © Copyright by Anatol Zukerman
Projekt okładki i fotografia © Copyright by Piotr Kłosek
skład i dtp: Joanna Plichta
​Redakcja: Magdalena Węgrzynowicz-Plichta

Скачать в формате PDF ⁘ Pobierz w formacie PDF

ЧУТЬ БЛИЖЕ К НЕБУ

В темнице желаний и снов
опустевшего города
тихие речи
возвожу на возвышенность
правильных мыслей,
это так странно...

Время сочится,
смертельное время,
даже камни крошатся
под ударами капель его,
а я — человек, не твёрже травы,
и право моё — стоять на земле.
Не выше других,
только чуть ближе к небу.


НАШИ БЛЕДНЫЕ ТЕНИ

Я наполню тобой
пустоту своих комнат,
свет полночный включу,
пусть луна в небе грянет!
Время нас пощадит -
мы отныне не будем дневными.
Бейте бубны безмолвия,
мы спасены.

Ветер с севера.
Это плохая примета.
Здесь уютно и тихо,
но там,
в мире красок и звуков,
наши бледные тени
на стремительных улицах
тщетно
друг друга ищут…


В РАЗВАЛИНАХ ДУХА

Александру Андриевскому

В этих незримых трущобах 
нужно уметь притворяться, 
нужно смотреть сквозь стены, 
слушать сквозь пустоту. 
То, что горит вдалеке - 
это совсем не огонь. 

Нужно уметь понимать: 
каждая пара глаз - 
выход в иные пространства. 
Множество тайных граней 
скрыто в обманчивой сфере. 

Быть осторожным, как снег, 
медленным быть, как вода. 
Нужно учиться видеть: 
деревья трепещут листвой 
под ритмы магнитных полей. 

Помни: в развалинах духа 
столько пленительных правд.


REQUIEM AETERNAM

Но
в изоляции,
во мраке
пустых ночей
безмолвных,
идти по краю
бездны бытия
и смерти,
ведать, но не знать,
зреть, но не видеть -
удел бессмертных,
временно живых,
безвременно ушедших,
но…


НЕ СПУГНИ 

Темной, как озеро, ночью, 
когда сквозь плотные шторы 
не пробиваются ни тусклые лучи фонарей, 
ни запахи, ни воспоминания, 
легко лежать, открыв глаза темноте, 
и видеть кажущиеся сполохи, 
призрачные вспышки, 
иллюзорные радуги - 
это свет иных вселенных, 
далёких во времени и пространстве, 
проникает в сознание. 

Не спугни...


МИЛЛЕНИУМ

Век активного солнца. 
Лучи сквозь отверстия в небе, 
словно стрелы, вонзаются в мягкий асфальт. 
Ватный пар облаков
оседает на крыши города Дня.

Я брожу по кварталам его бесконечным, 
усыпанным мусором встреч, ожиданий, 
одинаковых лиц незнакомых людей. 
На его площадях я, как все, — насекомый 
и маленький, словно чаинка в стакане, 
всё ищу и никак не найду понимания. 

Граждане горя разверзшейся бездне позора 
шумно молятся, ненависть пряча в карманах. 
Мне не страшно смотреть в пустоту 
их стремительных жизней, 
в темноту дискотечных пространств 
и в безмолвие келий больничных. 

В шумном городе Дня я — всего лишь прохожий. 
Мне глазеть безучастным туристом 
на его многоцветие пёстрых соблазнов, 
на вулканоподобные вихри базарных страстей, 
на нелепые ужасы ярмарочных балаганов. 

Мне бродить неприкаянным странником, 
чужеземцем, подданным её величества Ночи, 
в этой буйной республике вечных проблем,
в этом городе Дня, ослепленном 
собственным светом.


ВОПРОС

Портреты мальчиков,
взволнованных неведомым,
и толстых белоснежных баб,
раскинувших нагие телеса 
по плоскостям несвежих простыней; 
испуганные глазки кошек, 
стремительные взгляды которых 
так непрочны, так ненадежны, как 
огонь свечи в потоках сквозняка; 
величественные дворцы
из неприступной стали 
и непрозрачного стекла, 
в чьих недрах за дверьми дубовыми, 
за слепотою окон 
скрываются неведомые слуги;
застывшие потоки рек, 
остановившееся время, 
притихшее железо механизмов;
парящих в небе птиц,
и змей земных, и черепах; 
отца смеющегося, плачущую мать, 
чужую женщину с младенцем светлолицым - 

всё это видеть, помнить, угадать, 
запечатлеть движением и звуком, 
и линией на чистоте листа, 
холста, или пространства сцены -

сумеешь ли?


ВЕРХНЕЕ МОРЕ 

Верхнее море 
колышется над 
твердью земною 
и твердью небесной 
вечной, как ожидание.

Волны прилива незримого моря 
тайными снами прорастают в их душах, 
так непрерывная музыка ночи и дня 
напоминает живущим,

что, в суете неизбежной,
в стремлении взглядом или касанием 
измерить и ощутить неизвестное - 
загадка или обычное свойство, 
как жить и дышать, -

не разгадать, не помыслив о волнах 
верхнего моря, странного, словно 
непостижимость скрытых от разума 
тайных догадок духа. 

Но проливается влагой дождя 
и оседает солью снегов, 
шелестом ветра
в невидимых раковинах 
мысль о присутствии 
верхнего моря…


ДВОЙНОЕ УТРО

1.

Два названия каждому дню,
третье — немое слово,
ноль звучания, тонкая нить, 
паутинка незримого смысла, 
дрожащая полупредчувствием. 

В этом ли суть бесконечных попыток 
расшифровывать тайную тень,
смутный отблеск движения,
знак путеводный, направляющий 
к пониманию несовместности двух 
разнополюсных сущностей 
их назначению слиться 
в третьем имени 
невыразимом?

2. 

Двойное утро, мутное, как сон, 
еще дрожащий в оболочке глаза. 
Прохлады серый пар из-за гардин 
вползает в комнату с балкона. Тишина 
изрезана ножом секундной стрелки, 
а в этой тишине, как эшафот, 
кровать белеет инеем постели,
и влажное тепло лежащих тел 
так быстро тает в утренней прохладе...


СНЫ 

Пространственная незавершенность
ощущается зудом,
иллюзией мучительного чувства полета 
в несуществующих мышцах 
ампутированных крыльев.

Середина века,
серое и безнадежное средневековье.
Эмбрионы лжи, личинки страха
копошатся в сортирной жиже людских судеб.
Амблистомы и аксолотли – 
чёрные земноводные времени смерти.

Красная морда быка,
долгий топот по гулким ступеням -
Минотавр настигает…
Стоило ли просыпаться,
чтобы вновь окунуться в этот кошмар? 

Как низко планеты в полуденном небе!
Яркие, словно аэрозонды, на фоне голубого.
Синие, зеленые, лиловые сферы 
с разводами бледной облачности, 
с тонкой сетью каналов.

В городе паника.
Десант неизбежен. 


ЭКЗАМЕН

Предполагая существование Экзаменатора,
каждый сам должен угадать вопросы
и дать на них правильные ответы.

Получит ли он за это оценку?
Вот один из вопросов...

 

CIUT BLIŻEJ NIEBA

W lochu pragnień i snów
opuszczonego miasta
ciche słowa
podnoszę na piedestał
poprawnych myśli,
to jest takie dziwne…

Czas się sączy,
śmiertelny czas,
nawet kamienie się kruszą
pod jego kroplami,
a jam jest człowiek nie twardszy od trawy,
i prawem moim jest stać na ziemi.
Nie wyżej od innych,
tylko ciut bliżej nieba.


NASZE BEZBARWNE CIENIE

Ja wypełnię tobą
pustkę mego mieszkania,
włączę światło conocne -
księżyc niech w niebie zabrzmi!
Nawet czas nas oszczędzi -
nie będziemy odtąd powszedni.
Bijcie bębny bezdźwięczne,
jesteśmy zbawieni.

Wiatr z północy
znakiem niedobrym.
Tu jest ciemno i cicho,
lecz tam,
w świecie kolorów i dźwięków,
na gwałtownych ulicach
nasze bezbarwne cienie
poszukują siebie nawzajem
daremnie…


W RUDERACH DUCHA 

Aleksandrowi Andrijewskiemu

W tych niewidocznych slumsach 
trzeba stwarzać pozory 
trzeba patrzeć przez ściany 
przysłuchiwać się próżni. 
To co płonie w oddali - 
to wcale nie ogień. 

Trzeba umieć pojmować: 
oczy każdego z ludzi 
są wyjściem w inne przestrzenie. 
Mnóstwo tajnych krawędzi 
ukrywa zwodnicza sfera. 

Być ostrożnym jak śnieg 
być powolnym jak woda. 
Trzeba nauczyć się widzieć: 
drzewa trzepoczą listowiem 
w takt rytmu pól magnetycznych. 

Pamiętaj: w ruderach ducha 
tyle powabnych prawd.


REQUIEM AETERNAM 

Lecz
w izolacji,
w ciemnościach
pustych nocy
milczących,
iść po krawędzi
otchłani bytu
i śmierci,
wiedzieć, ale nie poznać
patrzeć, lecz nie widzieć –
los nieśmiertelnych,
żywych tymczasowo,
przedwcześnie odeszłych,
lecz…


NIE SPŁOSZ 

Nocą ciemną jak jezioro, 
gdy przez szczelne zasłony 
nie trafiają ani promienie, 
ani zapachy, ani wspomnienia, 
łatwo leżeć z oczami otwartymi w ciemność, 
widzieć pozorne rozbłyski, 
widmowe wybuchy, iluzoryczne tęcze - 
to światło innych wszechświatów 
odległych w czasoprzestrzeni 
przenika do świadomości. 

Nie spłosz…



MILENIUM

Wiek aktywnego słońca.
Promienie przez dziury w niebiosach
niby strzały wbijają się w miękki asfalt.
Bawełniana para obłoków
osiada na dachy miasta Dnia.

Po jego dzielnicach błądzę bezkresnych,
Usypanych strzępami spotkań i oczekiwań,
tak podobnych do siebie nieznanych mi twarzy.
Na jego placach jestem jak wszyscy – insektem
małym, jak listek herbaty w szklance,
ciągle szukam, lecz nie znajduję wciąż zrozumienia.

Obywatelie niedoli szumnie modlą się do niesławy,
nienawiść ściskając w kieszeniach.
Nie boję się patrzeć w szarą próżnię
ich gwałtownego życia,
w ciemność przestrzeni dyskotek
i w milczenie cel szpitalnych.

W mieście Dnia jestem tylko przechodniem,
Obojętnym turystą, co obserwuję
kolorowość jego pstrych pokus,
wulkaniczne wichury namiętności tandetnych,
niedorzeczne postrachy z budy jarmarcznej.

Tak i będę się błąkał, marnotrawny wędrowiec,
cudzoziemiec, poddany Jej Wysokości Nocy,
w nieokiełznanej republice stałych problemów,
w owym mieście Dnia zaślepionym
własnym światłem.
 

PYTANIE 

Portrety chłopców
wzruszonych tajemnicą 
i tłustych białych kobiet
nagie cielska porozrzucane
po brudnych prześcieradłach;
przestraszone oczka kotek, 
których spojrzenia bystre
są tak chwiejne i niepewne, 
jak ognie świec w przeciągu; 
majestatyczne gmachy
z nieprzystępnej stali
z nieprzezroczystego szkła,
w ich wnętrzach za dębowymi drzwiami,
za ślepotą okien
ukryci są nieznani słudzy;
zastygłe prądy rzek,
czas zatrzymany, 
żelazo przyczajonych mechanizmów; 
w niebiosach szybujące ptaki,
żółwie i żmije ziemskie;
śmiejącego się ojca i płaczącą matkę,
cudzą kobietę z dzieckiem jasnookim - 

to wszystko widzieć, odczuć, zapamiętać, 
przekształcić i odtworzyć  ruchem, dźwiękiem 
i linią na czystości kartki,
płótna lub przestrzeni sceny - 

czy potrafisz?


GÓRNE MORZE

Górne morze
kołysze się nad
lądem ziemskim
i lądem niebiańskim
wieczystym jak oczekiwanie

Fale przypływu niewidzialnego morza
tajnymi snami rosną w ich duszach
tak nieprzerwana muzyka nocy i dnia
przypomina żyjącym

czym jest marność dążenia 
poprzez dotknięcie albo spojrzenie
zmierzyć i poznać bezbrzeże -
zagadką czy zwykłą cechą
jak żyć i oddychać, -

nie zrozumiesz gdy nie pomyślisz o falach
górnego morza dziwnego jak
niezrozumiałość ukrytych przed świadomością
tajnych domysłów ducha.

Lecz rozlewa się kroplami deszczu
solą śniegu spada na ziemię
wiatrem szeleści
w niewidocznych muszlach
myśl o obecności
górnego morza…


PODWÓJNY RANEK

1.

Są dwie nazwy każdego dnia
trzecią jest nieme słowo -
zero dźwięku — cieniutka niteczka -
pajęczynka niewidzialnego sensu
co drży w półprzeczuciu.

Ale czy w tym jest znaczenie ciągłego wysiłku
odcyfrowywać tajny cień,
mętny odblask ruchu,
znak przewodni co naprowadza
na zrozumienie sprzeczności dwóch
biegunowo różnych istot
mających swym przeznaczeniem się złączyć
w trzecim imieniu
niewysłowionym?

2.

Podwójny ranek mętny niby sen
co jeszcze drży w przejrzystej kuli oka.
A chłodu szara para spod firanek
z balkonu wpełza do pokoju. Cisza
jak nożem jest pocięta sekundnikiem,
w tej ciszy niby bezlitosny szafot
bieleje łóżko szronem prześcieradła,
i nieruchomych ciał wilgotne ciepło
topnieje szybko tak w porannym chłodzie…


SNY

Przestrzenną niedoskonałość 
odczuwa się jako swędzenie, 
iluzję męczącego uczucia lotu 
w nieistniejących mięśniach 
amputowanych skrzydeł. 

Środek wieku - 
szare i beznadziejne średniowiecze.
Embriony kłamstwa, poczwarki lęku
roją się w gnoju losów ludzkich.
Ambystomy i aksolotle - 
czarne płazy czasu rozpaczy.

Czerwona morda byka,
długi bieg po pustych schodach -
Minotaur się zbliża… 
Czy warto było się budzić, 
żeby znów zanurzyć się w ten koszmar? 

Jak nisko planety na południowym niebie!
Jaskrawe niby balony na tle błękitu - 
granatowe, zielone, fioletowe sfery 
z niewyraźną powłoką chmur,
z cienką siecią kanałów. 

W mieście panika. 
Inwazja jest nieuchronna.


EGZAMIN

Zakładając istnienie Egzaminatora,
Każdy sam powinien odgadnąć pytania
I dać na nie stosowne odpowiedzi.

Czy dostanie za to ocenę?
Oto jedno z pytań... 

Przekłąd autorski z rosyjskiego