Дариуш Томаш Лебёда. Последняя капля, 2015 ⁘ Dariusz Tomasz Lebioda. Ostatnia kropla, 2015
Дариуш Томаш Лебёда. Последняя капля. Поэзия. Перевел с польского Владимир Штокман. Плевен, Печатница Нима, 2015.
⁘ Dariusz Tomasz Lebioda. Ostatnia kropla. Poezja. Przełożył z polskiego Wladimir Sztokman. Plewen, Wydawnictwo Nima, 2015.
Дариуш Томаш ЛебёдаПОСЛЕДНЯЯ КАПЛЯКРОВЬ ЕДИНОРОГА Твой череп — кубок в котором пылает сознание ты — обещание рая и угроза ада твоя судьба — вечность твоя судьба — смерть твоя судьба — бытие твоя нежность дразнит сидящего на твоя чувствительность смягчает гнев ты смотришь во тьму и видишь золотое лицо белый скафандр Олдрина и тотемы из черного дерева ты видишь как падает голова Марии Стюарт как песок ты смотришь в звезды и становишься зрачком мира перед тобой много дорог для заметания следов за тобой первый день и первая ночь 1996
I. ЧЕРЕП ДЕКАРТА
Вот череп человека она пережила времена снились в ней грозы звучали в ней слова бога был в нем образ того который и глухая вселенная потом ом лежал под землей скрытый в атласе тьмы теперь он экспонат каждый может взять ее в руку не мыслит следовательно не череп человека 2000
Это я мой император жена второй категории я пришла принести в жертву жизнь но прежде чем я вскрою вены я желаю услышать твой голос я любила тебя как любят я любила тебя в одиночестве я родила тебе дочь но я родила тебе сына но теперь когда я смотрю в черное я прошу только одного слова я ухожу без горечи к тебе я вяну как орхидея падаю теперь когда кровь уже окрасила белый что я была с начала Запретный город 2009
Всего два листка бумаги на столе отеля что на них написать — чем заполнить утром я видел молодую негритянку потом я разговаривал со стариком из Японии я не знал о чем написать стихотворение люди как капли дождя как огоньки Брюссель 2013
Сюда дошли они до границы времени здесь угасли здесь в сухом песке над Вислой без имен и медальонов смерти кость с костью череп без гроба и без слова и без музыки каждая война это каждая смерть это проигранная 2000
Это миниатюрная женщина с блеском красоты на морщинистом – всегда вблизи даосского храма у нее был муж который умер дети которые ее теперь она стоит на ступенях ведущих люди дают ей банкноты или монеты – она остается у храма со своей еще мгновение и вечный еще мгновение и на алтаре догорит последний Китай 2009
Трое мальчишек одного возраста смотрели я сфотографировал их и каждому дал они улыбнулись и подпрыгнули так словно – я вскоре уеду из срединного государства мальчики спрячут монеты среди а через много лет после моей смерти быть может о человеке который дал ему и ушел так уходят Хуанъюань 2009
Подходили ко мне и спрашивали они были изящные и филигранные но и носили в себе они просили немного и ждали – я вынул из кошелька красный сложил ладонь и дал его одной она думала что мы пойдем а я никогда не платил не нарушал человеческого я не разбил китайского Пекин 2009
Снилась мне китаянка в моих объятиях у ее губ был вкус небытия а груди я сказал: мы потратили впустую
Товарищ Мао я пришел к твоей могиле я пришел от имени женщин я думал что найду тебя в императорской а у тебя было восковое лицо как Ленин Хо Ши Мин это была маска омоложенного это было мясо гниющее даже покрывающее тебя красное не могло скрыть тошнотворных как первый император как властители как убийцы династии ты не устоял перед убив миллионы людей судьбы
Терракотовая армия первого тысячелетие за тысячелетием лучники облаченные кавалеристы всматривающиеся копьеносцы молчаливые – так стоят они на страже – так молчат они на берегу обожженные в огне над ними династии и человек как минута человек как сон терракотовая армия первого толпа полых 2001
Милый мой ты выпьешь со мною чая а может быть ты предпочитаешь чай красный у белого вкус в горечи чая Улун он могучий как твои как ожидание как внезапная как остывающая Запретный город 2009
Слепой мальчик в он не видел что перед ним он не знал что из него слепой погасшие глаза которого
Леда супруга Тиндарея купалась в опустилась крышка ночи разверзлись двери дня и еще а когда встал рассвет и вдали послышался хрупкое вторая начала пылать а из огня вышла легкая как Елена ее тень дрожала в горячем воздухе а нагое тело
1. Кентавры уже не изрыгают огонь липкой циферблат часов 2. над мертвым телом священника склоняется одетая в золотые одежды снятые с алтаря она втирает в дряблую стирает мутные слезы сыплет на лицо цветы лаванды не всхлипывает не заламывает руки неба 3. медленно отдаляется процессия слонов на насекомых ногах в светильнике вечности гаснет гаснет горькая пыль — нет уже есть только блестящая туба и фиолетовый стон 1989
Рыбак из Дельф садится в лодку и вплывает в мрак в его жилах поблескивают чернила медузы и бушует терпкое вино столько раз он отправлялся на ловлю столько раз под звездами думал о судьбе одиссея и мести афродиты столько рассветов приветствовал он солью на губах — в глаза сверкало ему серебряно-золотое море а берега ионических островов переливались как колье из слез Посейдон хмуро смотрел как плывет он в даль горизонта и сирены пели скорбную песню утром он вынул из сети три дородные мурены они били хребтами о борт хватали воздух и обнажали клыки словно хотели сказать: готовься к встрече с Хароном он брал одну за другой и ударял головой о якорный камень пока борта не покрылись фермапильской кровью – он уже возвращается в порт он видит черные оливки ожидающих женщин О матерь Греция! Стольких сынов схоронила ты в каменистой земле столько сердец разорвалось О матерь Греция! столько девиц кричало от наслаждения зачиная братьев Ахилла О матерь Греция! Ты постоянно слушаешь молитвы дев когда бы говорил я на языке людей и ангелов – пишет св. Павел а ты рыбак из Дельф любил людей ты птиц и скалы даже когда ты сыпал св. Павел пишет еще – если бы я имел дар пророчества и знал все а ты рыбак любил бодрящий шум моря и фиолетовый голос цикады О матерь Греция! веками ты провожаешь старцев О матерь Греция! Кирие элейсон 2004
Пётрусю Мой брат умер прожив два месяца милосердие кислорода надежда капельницы были его закопали под маленьким кленом который сегодня маленький белый гроб несли две сестры мой брат умер прожив два месяца с которой навсегда соединили его
в двухсотую годовщину смерти Незадолго до полуночи с четвертого на пятое декабря 1791 года его положили в светлый сосновый гроб и повезли оттуда лодка поплыла в сторону кладбищенских громыхал снег с дождем ветер выл угрюмо то и дело кто-то покидал идущую группу они стали над ямой для бедняков и с размаху потом только allegro песок allegretto песок — когда несколько недель спустя Констанца хотела проведать где захоронено тело мужа — прибыло много могил гениальных 7/8 декабря 1991
Вынутый из общей ямы в пригороде Вены отделенная от тела и спрятанная в доме мошенника две глухие дыры два бильярдных шара которыми не сыграет ни его императорское величество ни гордо в c-moll бог
Семнадцатого апреля 1955 года сиделка Альберта никто никогда не узнает какие слова в последний раз а может как Иисус он воскликнул жажду и ждал губку а может быть он просил бога о прощении и отпущении вины никто никогда не узнает какие слова в последний раз никто никогда не узнает почему Эйнштейн
Если бы ты держал в руках плачущего если бы ты знал что его зовут Адольф если бы ты знал кем он станет для бросил бы ты его бросил бы ты беззащитного
Она стоит перед саркофагом твоей вечности она кладет на золотую маску прикрывающую он стоит перед лодкой твоей вечности он прикасается к цветам твоей жены а те
Исх. 14, 15-17 Опирающаяся на рукоять ножа рука Моисея мускулиста плывущее над горизонтом лицо Яхве - Моисей протягивает руку — Яхве напрягает восточный ветер раздвигает волнистый идут по дну сыны - за народом бегут войска фараона воды заливают - рука Моисея медленно возвращается лицо Яхве застывает пустынного
Прячась от ливня над каналом в Генте люди на велосипедах мчались по городу индуска она спросила не из Индии ли я а я не смог стоя в аркаде большого дома куда ведет меня она и почему 2013 |
Dariusz Tomasz LebiodaOSTATNIA KROPLAKREW JEDNOROŻCA Twoja czaszka jest czarą w której płonie świadomość jesteś obietnicą raju i groźbą piekła twoim przeznaczeniem jest wieczność twoim przeznaczeniem jest śmierć twoim przeznaczeniem jest byt twoja czułość drażni siedzącego na twoja wrażliwość łagodzi gniew patrzysz w ciemność i widzisz złotą twarz biały skafander Aldrina i totemy z hebanu widzisz jak spada głowa Marii Stuart jak piasek patrzysz w gwiazdy i stajesz się źrenicą wszechświata przed tobą wiele dróg do zmylenia za tobą pierwszy dzień i pierwsza noc 1996
I. CZASZKA KARTEZJUSZA
Oto jest czaszka człowieka przetrwała czas wojny śniły się w niej burze brzmiały w niej słowa boga był w niej obraz tego który i głuchy wszechświat potem leżała pod ziemią ukryta w atłasach ciemności teraz jest eksponatem każdy może ją wziąć do ręki nie myśli więc nie czaszka człowieka 2000
To ja mój cesarzu żona drugiej kategorii przyszłam złożyć życie w ofierze ale zanim otworzę żyły pragnę usłyszeć twój głos kochałam cię jak miłuje kochałam cię w samotności urodziłam ci córkę ale urodziłam ci syna ale nie teraz gdy patrzę już w czarny proszę tylko o jedno słowo odchodzę bez żalu do ciebie więdnę jak orchidea spadam teraz gdy krew barwi już biały że byłam od początku Zakazane miasto 2009
Ledwie dwie kartki na biurku hotelu co na nich napisać – czym zapełnić rano widziałem młodą murzynkę potem rozmawiałem ze starcem z Japonii nie wiedziałem o czym napisać wiersz ludzie jak krople deszczu jak ogniki Bruksela 2013
Tutaj doszli do kresu czasu tu zgasły tutaj w suchym piasku nad Wisłą bez imion i nieśmiertelników kość przy kości czaszka bez trumny i bez słowa i bez muzyki każda wojna jest każda śmierć jest przegraną 2000
Ta drobna kobieta z blaskiem urody na pomarszczonej – zawsze blisko świątyni tao miała męża który umarł miała dzieci które ją teraz stoi na schodach wiodących ludzie dają jej banknoty albo monety – ona zostaje przy świątyni ze swoim jeszcze chwila a odwieczne jeszcze chwila a na ołtarzu dopali się ostatnia Chiny 2009
Trzej chłopcy w równym wieku patrzyli zrobiłem im zdjęcie i dałem każdemu uśmiechnęli się i skoczyli jakby – niedługo odjadę z państwa środka malcy schowają monety pośród a wiele lat po mojej śmierci może o człowieku który dał mu i odszedł tak odchodzą Huangyuan 2009
Podchodziły do mnie i pytały były zgrabne i filigranowe ale niosły też w sobie chciały niewiele i czekały – wyjąłem z portfela czerwony złączyłem dłoń i dałem go jednej myślała że pójdziemy a ja nigdy nie płaciłem nie łamałem ludzkiej nie stłukłem chińskiej Pekin 2009
Śniła mi się Chinka w moich ramionach jej usta miały smak nicości a piersi powiedziałem: zmarnowaliśmy
Towarzyszu Mao przyszedłem do twojego grobu przyszedłem w imieniu kobiet myślałem że znajdę cię w cesarskim a ty miałeś woskową twarz jak Lenin Stalin Ho Shi Min to była maska odmłodzonego to było mięso gnijące nawet okrywająca cię czerwona nie mogła ukryć mdłego jak pierwszy cesarz jak władcy jak mordercy dynastii nie oparłeś się zabijając miliony ludzi przeznaczenia
Terakotowa armia pierwszego tysiąclecie za tysiącleciem łucznicy odziani kawalerzyści wpatrzeni kopiarze milczący – tak stoją na straży – tak milczą na brzegu wypaleni w ogniu nad nimi dynastie i człowiek jak chwila człowiek jak sen terakotowa armia pierwszego tłum wydrążonych 2001
Miły mój napijesz się ze mną herbaty a może wolisz herbatę czerwoną biała ma smak w goryczy herbaty Ulung mocarny jak twoje jak czekanie jak nagła jak stygnąca Zakazane miasto 2009
Niewidomy chłopiec w nie wiedział że wisi nie wiedział że z niego niewidomy którego zgasłe oczy
Leda małżonka Tyndareosa zażywała kąpieli w zapadło wieko nocy rozwarto odrzwia dnia i raz a gdy wstał świt i w dali słychać było kruchy druga zaczęła płonąć a z ognia wyszła lekka jak Helena jej cień drgał w gorącym powietrzu a nagie ciało
1. Centaury nie oddychają już ogniem lepka tarcza zegara 2. nad martwym ciałem kapłana pochyla się ubrana w złote szaty zdjęte z ołtarza wciera w zwiotczałą ociera mętne łzy sypie na twarz kwiaty lawendy nie szlocha nie łamie rąk nieba 3. powoli oddala się pochód słonie na owadzich nogach w kaganku wieczności gaśnie gaśnie gorzki kurz — nie ma już jest tylko lśniąca tuba i fioletowy jęk 1989
Rybak z Delf wsiada do łodzi i wpływa w mrok w jego żyłach połyskuje atrament meduzy i burzy się cierpkie wino tyle razy ruszał na połów tyle nocy pod gwiazdami dumał o losie odysa i zemście afrodyty tyle świtów witał solą na ustach – w oczach lśniło mu złoto–srebrne morze a brzegi jońskich wysp mieniły się jak kolia łez Posejdon chmurnie patrzył jak płynie w dal horyzontu i syreny śpiewały żałobną pieśń rano wyciągnął z sieci trzy dorodne mureny uderzały grzbietami o burtę chwytały powietrze i obnażały kły jakby chciały powiedzieć: gotuj się na spotkanie z Charonem on brał jedną po drugiej i uderzał głową o kotwiczny kamień aż burty spłynęły krwią termopilską – już wraca do portu widzi czarne oliwki czekających kobiet O matko Grecjo! tylu synów pochowałaś w kamienistej ziemi tyle serc rozdarto O matko Grecjo! tyle dziewcząt krzyczało z rozkoszy poczynając braci Achilla O matko Grecjo! ty stale słuchasz modlitw niewiast gdybym mówił językami ludzi i aniołów – pisze św. Paweł a ty rybaku z Delf kochałeś ludzi ptaki i skały nawet gdy sypałeś św. Paweł też pisze – gdybym miał dar prorokowania i znał wszystkie a ty rybaku kochałeś rześki szum morza i fioletowy głos cykady O matko Grecjo! ty od wieków odprowadzasz starców O matko Grecjo! Kyrie eleison 2004
BRAT Piotrusiowi Mój brat zmarł po dwóch miesiącach życia łaska tlenu nadzieja kroplówki nie były zakopali go pod małym klonem który dziś malutką białą trumienkę niosły dwie siostry mój brat zmarł po dwóch miesiącach życia z którą na zawsze połączyły go lata
w dwusetną rocznicę śmierci Tuż przed północą z czwartego na piątego grudnia 1791 roku ułożyli go w jasnej sosnowej trumnie i powieźli stąd łódź popłynęła w stronę cmentarnej grzmiał śnieg z deszczem wiatr wiał posępne co chwilę tedy ktoś ubywał z idącej grupy stanęli nad dołem dla biedaków i z rozmachem potem tylko allegro piach allegretto piach - gdy kilka tygodni później Konstancja chciała odwiedzić gdzie złożono ciało męża — przybyło już wiele mogił genialnych 4/5 grudnia 1991
Wyjęta ze wspólnego dołu na podwiedeńskim oderwana od ciała ukryta w domu oszusta dwie głuche dziury dwie bile którymi nie zagra ani jego cesarska mość ani dumnie w c-moll bóg
Siedemnastego kwietnia 1955 roku pielęgniarka Alberta nikt nigdy nie dowie się jakie słowa po raz ostatni a może jak Jezus zawołał pragnę i czekał na gąbkę a może prosił boga o przebaczenie i darowanie winy nikt nigdy nie dowie się jakie słowa padły po raz nikt nigdy nie dowie się dlaczego Einstein
Gdybyś trzymał w rękach płaczące gdybyś wiedział że nazywa się Adolf gdybyś wiedział kim będzie dla czy wrzuciłbyś je czy wrzuciłbyś bezbronne
Stoi przed sarkofagiem twojej wieczności kładzie na złotej masce okrywającej stoi przed łodzią twojej wieczności dotyka kwiatów twojej żony a te
Wj 14, 15-17 Oparta na rękojeści noża dłoń Mojżesza muskularna płynąca nad horyzontem twarz Jahwe - Mojżesz wyciąga dłoń – Jahwe napina wschodni wiatr rozsuwa falisty idą po dnie synowie - za ludem bieżą wojska faraona; wody zalewają - dłoń Mojżesza wraca powoli twarz Jahwe zastyga pustynnego
Kryjąc się przed ulewą nad kanałem w Gandawie ludzie na rowerach pędzili przez miasto hinduska spytała czy jestem z Indii a ja nie umiałem stojąc w podcieniu wielkiej kamienicy dokąd mnie zaprowadzą i dlaczego 2013
|
|
II. СВЕТОВЫЕ ПЯТНА
Ведь я не мог не осудить Иисуса из Назарета
по Сальвадору Дали, с музыкой Вангелиса, 1. пусть внесут знамя из пламени и туч пусть их тени соединятся в знак 2. за ним шли подразделения с алебардами и мечами святая Гала и Христос как знамя небытия 3. О! Испания не прощайся со своими сыновьями потерянными О! Испания в магии креольской мессы О! Испания сестра мадонны и любовница О! Испания бред в безумии 4. идут в пыли дней и в позолоте истории а их тени кровь течет потоком и смешивается с глиной 5. бог смотрит на резню и не понимает первооткрыватель молится ангелу саван среди растений вихрей 2007
Сидя в парке Джона Фергюсона Мак-Кина я отдыхал голуби присаживались на край высохшего фонтана серая сквозь просвечивающие листья вверх плыли я был так спокоен я был таким легким словно уже знал 2000
Она сидит в задумчивости вглядываясь ее красоту невозможно выразить во времена царицы Хатшепсут а здесь она сидит на траве длинными ее жизнь пойдет своим чередом один лишь раз мы соприкоснулись друг с другом отразились мы в глазах как летящая по ветру как блестки на перьях дрозда 2000
Я привез из централ парка горсть камней я поднял их с земли и положил в они перелетели со мной через теперь лежат на полке я трогаю их столько всего произошло в моей жизни сколько раз я думаю о своем детстве о друзьях камни с централ парка словно люди — такие живые 2000
Он стоит напротив Вулворт-билдинг и смотрит когда в 1920 году он приехал в америку это это в нем он заработал свой первый доллар это перед ним он познакомился с Мириам и полюбил ее он лезет в карман и вынимает монету доллар почти стертый жена молодая красивая столько лет прошло родились новые люди а он постоянно в пути постоянно ждет – добрый Яхве заботься там в небе о Мириам бизнес и отправился в путь — пусть только пусть только солнце зайдет за 2000
– люди нью-йоркской улицы глядящие – то и дело однако бросают короткие взгляды – вдаль скользят чувственные японки и карлица которая ходит от лавки к лавке она поет какую-то старую ирландскую песенку никто не кладет монет тогда уставшая она садится у прежде чем ее разбудит полицейский что она вдруг выросла и стала 2000
1. На углу Амстердам и восемьдесят шестой улицы мир легко соскальзывает к маленьким городкам в восточной европе ой ой ой! мужчины как раз спешат в синагогу ай ай ай! женщины пекут мацу ай ай ай! Гроб старого кантора плывет на плечах братьев – маленький мальчик присел на пороге дома и быстро смотрит на проходящих мимо него людей удивляется стольким бородам стольким глазам и стольким жестам господь бог должно быть великий художник если создал стольких чудаков в залатанных тапочках в черных ермолках в блестящих одеждах и у каждого из них есть какая-то история и каждый ищет кого-то кому мог бы ее рассказать Рахель нахваливает раввина из Лодзи Йоселе говорит о мацевах в песках недалеко от Бродов Моше разглагольствует о пророке Франке и звездных хасидских ночах тай тай тай та ра ра тай! малыш поднимает голову к небу он видит тучи которые расплываются и превращаются в сцены с картин марка шагала теперь евреи поднимаются вверх какой-то скрипач играет веселый танец тай тай тай та ра ра тай! порхают красные ангелы порхают голубые ангелы внизу течет река желтых такси толпа безымянных жителей нью-йорка эмигрантов и тех кто ищет землю обетованную тай тай тай та ра ра тай! человечество переходит от тела к телу от жеста к молчанию от гримасы на лице до поднятой брови 2. Рассеялся вихрь ангелов Исаак Зингер уже не пишет романов а ведь где-то на окраине давней польши повозка наполненная хасидами все еще едет дорогой у черного леса – слева синагога справа костел а под горизонтом золотая митра церкви березки березки белых деревьев хоралы и зарастающий травой тянущийся до небес киркут какой-то мальчишка напевает песенку на идиш а повозка медленно бесповоротно растворяется в прошлом – смотрит на это со слезами еврейка покидающая дом – она должна спрятаться в другой деревне потому что ей сказали что завтра придут немцы и толкая людей прикладами загонят их в амбар какой-то поляк подложит огонь какой-то фельдфебель поможет запереть ворота добрые люди заплачут злые усмехнутся бушующему пламени так исполнится библейское пророчество так исполнится еврейское проклятие 3. На углу Амстердам и восемьдесят шестой улицы сидит бедняк и ждет помощи тай тай тай та ра ра тай! мир катится мимо него забыла о нем смерть забыл Яхве забыли даже дети в голове он слышит шум и воспоминания путаются в ней как волынские туманы – он помнит что кто-то шел когда-то дорогой из Кременьца во Львов он не знает кто может быть он сам а может раввин над раввинами тай тай тай та ра ра тай! кто-то шел и считал шаги потому что ему сказали что когда он сделает сотый шаг наплывет тень пророка разверзнутся небеса и золотая тропинка приведет его к трону всевышнего он улыбается сам себе проходящим мимо людям он ждет звука центов падающих в жестяную банку – ведь есть где-то такой кто-то кто увидит в нем вечного жида вечного странника ой ой ой! есть где-то такой странник который увидит в нем идущего через вечность человека Нью-Йорк, 2002 |
II. BLASKI
Przecież nie mogłem nie skazać Jezusa z Nazaretu
według Salvadora Dali, z muzyką Vangelisa, 1. niech wzniosą sztandar z płomieni i chmur niech ich cienie połączą się w znak 2. za nim szły oddziały z halabardami i mieczami święta Gala i Chrystus jak sztandar nicości 3. O! Hiszpanio nie żegnaj synów zgubionych O! Hiszpanio w magii kreolskiej mszy O! Hiszpanio siostro madonny i kochanko O! Hiszpanio ułudo w szaleństwie 4. idą w pyle dni i pozłocie historii a ich cienie krew płynie strumieniem i miesza się z gliną 5. bóg patrzy na rzeź i nie rozumie odkrywca modli się do anioła całun pośród roślin wirów 2007
Siedząc w parku Johna Fergusona McKeana odpoczywałem gołębie przysiadały na krawędzi wyschłej fontanny szara spod prześwietlonych liści płynęły w górę byłem tak spokojny byłem tak lekki jakbym jakbym już wiedział 2000
Siedzi zamyślona i wpatruje się jej piękna nie można wyrazić w czasach królowej Hatszepsut a tutaj siedzi na trawie długimi jej życie potoczy się swoim torem raz tylko otarliśmy się o siebie odbiliśmy się w swoich jak niesione przez wiatr jak błyski na piórach drozda 2000
Przywiozłem z central parku garść kamieni podniosłem je z ziemi i wsadziłem do przeleciały ze mną przez teraz leżą na półce dotykam ich ile zdarzyło się w moim życiu ile razy myślę o swoim dzieciństwie o przyjaciołach kamienie z central parku niczym ludzie – tacy żywi 2000
Stoi naprzeciw Woolworth Building i patrzy kiedy w 1920 roku przyjechał do ameryki ten to w nim zarobił swojego pierwszego dolara to przed nim poznał Miriam i pokochał ją sięga do kieszeni i wyciąga monetę dolar prawie wytarty żona młoda piękna tyle lat minęło urodzili się nowi ludzie a on stale w drodze stale czekający – dobry Jahwe dbaj tam w niebie o Miriam interes i ruszyłem w drogę – niech tylko niech tylko słońce zajdzie za 2000
– ludzie nowojorskiej ulicy wpatrzeni – co chwila jednak rzucają krótkie spojrzenia – suną w dal zmysłowe japonki i karlica która chodzi od ławki do ławki śpiewa jakąś starą irlandzką piosenkę nikt nie kładzie monet wtedy zmęczona siada przy zanim zbudzi ją policjant że nagle urosła i została 2000
1. Na rogu Amsterdam i osiemdziesiątej szóstej ulicy świat lekko zsuwa się ku małym miasteczkom we wschodniej europie oj oj oj! mężczyźni właśnie zdążają do synagogi aj aj aj! kobiety pieką macę aj aj aj! trumna starego kantora płynie na ramionach braci – mały chłopiec przysiadł na progu domu i bystro patrzy na mijających go ludzi dziwi się tylu brodom tylu oczom i tylu gestom pan bóg musi być wielkim artystą skoro tworzy tylu dziwaków w połatanych kapciach w czarnych myckach w lśniących chałatach i każdy z nich ma jakąś opowieść i każdy szuka kogoś komu mógłby ją opowiedzieć Rachela wychwala rabina z Łodzi Josełe mówi o macewach w piasku niedaleko Brodów Mosze rozprawia o proroku Franku i gwiezdnych chasydzkich nocach taj taj taj ta ra ra taj! maluch podnosi głowę ku niebu widzi chmury które rozmazują się i zmieniają w sceny z obrazów marca chagalla teraz żydzi unoszą się w górę jakiś skrzypek gra skocznie do tańca taj taj taj ta ra ra taj! fruwają czerwoni aniołowie fruwają niebiescy aniołowie dołem płynie rzeka żółtych taksówek tłum bezimiennych nowojorczyków emigrantów i poszukiwaczy ziemi obiecanej taj taj taj ta ra ra taj! ludzkość przechodzi z ciała do ciała od gestu do zamilknięcia od grymasu twarzy do uniesienia brwi 2. Rozwiało się kłębowisko aniołów Isaac Singer już nie pisze powieści a przecież gdzieś na kresach dawnej polski wóz wypełniony chasydami wciąż jedzie drogą przy czarnym lesie – po lewej stronie synagoga po prawej kościół a pod horyzontem złota mitra cerkwi bieriozki bieriozki białych drzew chorały i zarastający trawą ciągnący się pod niebo kirkut jakiś chłopiec nuci piosenkę w jidysz a wóz powoli bezpowrotnie roztapia się w przeszłości – patrzy na to ze łzami żydówka opuszczająca dom – musi się schronić w innej wsi bo powiedzieli jej dobrzy sąsiedzi że jutro przyjadą Niemcy i pchając ludzi kolbami karabinów zapędzą ich do stodoły jakiś polak podłoży ogień jakiś feldfebel pomoże domknąć wrota dobrzy ludzie zapłaczą źli uśmiechną się do buchających płomieni tak się wypełni biblijna przepowiednia tak się spełni żydowskie przekleństwo 3. Na rogu Amsterdam i osiemdziesiątej szóstej ulicy siedzi biedak i czeka na wsparcie taj taj taj ta ra ra taj! świat przetacza się obok niego zapomniała o nim śmierć zapomniał Jahwe zapomniały nawet dzieci w głowie słyszy szum i wspomnienia mieszają się w niej jak wołyńskie mgły – pamięta że ktoś szedł kiedyś drogą z Krzemieńca do Lwowa nie wie kto może on sam a może rabin nad rabinami taj taj taj ta ra ra taj! ktoś szedł i liczył kroki bo powiedziano mu że gdy da setny krok napłynie cień proroka otworzą się niebiosa i złota ścieżka zaprowadzi go do tronu najwyższego uśmiecha się do siebie do mijających go ludzi czeka na dźwięk centów wpadających do puszki – jest gdzieś przecież taki ktoś kto zobaczy w nim żyda wiecznego tułacza oj oj oj! jest gdzieś taki wędrowiec który zobaczy w nim idącego przez wieczność człowieka Nowy Jork, 2002 |
|
ОДИНОЧЕСТВО В НЬЮ-ЙОРКЕ Пульсируют разноцветные огни вьется шнур плывут легионы живых людей а ты стоишь за тобой холодные бризы перед тобой у тебя столько идей ты видишь столько путей ты думаешь — достаточно дать первый шаг и тем не менее ты колеблешься мир не существует словно Элизабет, 2002
1. На Канал-стрит узкоглазый продавец штанов я спрашиваю откуда он приехал но он не отвечает может я плохой человек наверное он вырвался из Китая или Кореи его пути пересеклись с моими а мы должны были никогда а мы должны были умереть не зная 2. я купил у него джинсы и сумку тогда он улыбнулся и любезно снизил я никогда не узнаю он тоже не узнал 3. я уже почти его не помню жизнь и жизнь одинаковая всегда отдельная 2000
Сегодня вдали от шума европы и Нью-Йорка с дерева на дерево перелетает Черный дрозд я мог бы так идти и идти я мог бы так идти до спокойный полный веры вдалеке от ненависти так мог бы я существовать так быть Льюистон, 2002
Молодой волк остановился на краю обрыва и взглянул молодой волк втянул ноздрями воздух ледяное пространство пронизало жалобное блеяние череп молодого волка треснул как тонкий лед
Не задержишь не сохранишь все уничтожит все отдалится но ты спасешь ты унесешь ты найдешь прежде чем превратишься охватишь взглядом и увидишь бытие этого достаточно 2001
Это то таинственное место которое снилось сияющее пространство времени синие туманы безбрежная тоска по глубине и страх того что еще и уверенность в том что бог в тебя уверенность что бог Дерби, 2002 |
SAMOTNOŚĆ W NOWYM JORKU Pulsują barwne światła wije się sznur płyną legiony żywych ludzi a ty stoisz za tobą zimne powiewy przed tobą masz tyle pomysłów tyle widzisz dróg myślisz – starczy dać pierwszy krok a jednak wahasz się nie istniał świat jakby Elizabeth, 2002
1. Na Canal Street skośnooki sprzedawca spodni pytam skąd przybył lecz nie odpowiada może jestem złym człowiekiem zapewne wyrwał się z Chin lub Korei jego drogi przecięły się z moimi a mieliśmy się nigdy a mieliśmy umrzeć bez wiedzy 2. kupiłem u niego dżinsy i torebkę wtedy uśmiechnął się i uprzejmie obniżył nigdy nie dowiem się on nie poznał też 3. już prawie go nie pamiętam życie i życie jednaka zawsze osobna 2000
Dzisiaj z dala od zgiełku europy i Nowego Jorku z drzewa na drzewo przelatuje Blackbird mógłbym tak iść i iść mógłbym tak iść po uspokojony pełen wiary z dala od nienawiści tak mógłbym istnieć tak być Lewiston, 2002
Młody wilk stanął na skraju urwiska i spojrzał młody wilk wciągnął w nozdrza powietrze lodowaty przestwór przeszyło żałosne beczenie czaszka młodego wilka pękła jak cienki lód
Nie zatrzymasz nie ocalisz wszystko zniweczy wszystko oddali się ale uratujesz uniesiesz znajdziesz zanim zmienisz ogarniesz okiem i ujrzysz byt to wystarczy 2001
To jest to tajemnicze miejsce które śniło ci się lśniący przestwór czasu sine mgły bezbrzeżna tęsknota za głębią i lęk przed tym co się jeszcze i pewność że bóg w ciebie pewność że bóg Derby, 2002 |
|
III. СИЯНИЯ
Сознание смотрит в мрак видит оно пытается понять само оно знает что отомрет как зерно мысли о воскрешении оно хотело бы длиться оно хотело бы победить оно знает что должно умереть умирает среди и магнитных оно смотрит в темноту которое боится разложения о ранах которые затягиваются забывает о человеческих и человеческих размерах оно смотрит в мрак туда время 1999
Св. Иоанн Крестный посмотри вглубь кем был Иисус сын плотника прежде чем они застыли в форме прежде чем исчезли в пыли св. Иоанн Крестный отдели в осколке разбитой амфоры скажи кем был Савл шпион в руинах римской тюрьмы св. Иоанн Крестный рыбак св. Иоанн Крестный размножившихся 1999
Где бы ты ни был и что бы ты ни сделал ты муж битвы и жажды на вершине зиккурата во мраке позволь чтобы хамсин смерти ибо так ты будешь брошен в так ты станешь частицей ты исчезнешь совершеннейшим образом Эрбиль, 2011
К. Теперь когда ты это понял наблюдай изучай рисунок линий на раковинах вдыхай глубоко воздух после дождя замечай светлую зелень весны помни о тепле соединенных считай звезды и созвездия стремись к удовлетворению теперь когда ты понял будь живым среди умершим среди На стенах крепости в Эрбиле, 2011
Столько раз я видел как расцветает и вновь восходил я на скалистые вершины я убил сонмы врагов я ловко отсекал головы лежа в убежище я думал как удивительна и как быстро проходят я был молодым потом зрелым боль которую я ощущаю в груди называется боль которая разрывает мое сердце боль и Курдистан — это первое вечности Горы Курдистана, 2011
Парни как дела в вашем мире наверное когда-то на спортивной площадке вы играли в футбол наверное вы боролись теперь вы охраняете политика и готовы это для вас поет соловей в акациях и плотная ткань ночи опадает осторожно говорят умереть от пули не больно говорят чувствуешь только жар говорят угасание мира как первый Сулеймания, 2011
Я остановился на мгновение у скалистого справа красовались олеандры слева поблескивало серебро как огромная рыба переливающаяся одинокие тропинки вели пастушеские хижины стояли на страже я подумал что быть может это мгновение спокойствия и тишины Горы Курдистана, 2011
Не входи в город в состоянии войны не езжай сынок в Ирак потому что вернешься не переходи через оживленную улицу не садись на лавку в парке не стой на берегу реки Тигр и запрет тебя в старом кувшине не входи сынок в город Багдад, 2013
Старые дома в Багдаде знают теперь они сползают в небытие теперь они распадаются в прах но теперь они пугают дырявыми досками теперь они становятся тканью прошлого как вкус фиников гранатов как священное утверждение Багдад, 2013
Много тропинок и дорог вело меня нежный проблеск древней тонкий как дыхание разноцветной такой же самый во времена легкий как туман между нами возникла но она настоящая как первый хотя ты эфемерный как дождь никто никогда не чувствовал то никто так сильно не возжелал в умолкающих Вавилон, 2013
Я присел на берегу великой никому ненужная рефлексия в стране войны и проливающейся крови пальмы поблескивают среди вечный круг красного солнца и цикады начинают мир гаснет в сознании человек — это пустой только последняя капля ждет в нем Над Евфратом, 2013
Альфредо Рампи мальчик из города играл с друзьями неподалеку от артезианского у него было больное сердце и он с ужасом звал люди в такие минуты забывают о крови но никому не удалось вытащить мальчика в конце концов шлам и многочасовое одиночество на миг над ним склонилась гордая цивилизация смертельных фотовспышек на миг в тавернах утих мир запылал в слезах тысяч женщин гротескный мир который достиг звезд но не сумел плачущего
Норма Джин никогда не была мужчины обнимали ее говорили что она прекрасна смотрели в ее сияющие глаза Норма Джин никогда не была а ее мужчины вздохнули пожирал огонь городского
были в нас белые минареты печали и фиолетовые
Последние частицы тишины гаснут в пепле никто уже не ищет пути только порывистый ветер хлещет то что должно было настать настало еще только мгновение последнее Гент, 2013
Та ночь была спокойной и теплой мне снилась женщина Бельгия, 2013
Одетое в сари за несколько рупий тело матери приходят люди кланяются и говорят и говорят ave Maria ее искалеченные сыновья - говорят ей приснилось а святой Петр сказал: ну и вернулась она к своим калекам вернулась к сестрам стражницам добрый боже найди для нее найди для нее искалеченных позволь ей целую перевязывать раны сыну IX 1997
памяти Милоша Берендта Жил в двадцатом веке у него были русые волосы голубые он думал о звездах кораблях - я держал в двадцатом веке - я гладил осторожно потом его убил грузовик - на маленьком кладбище среди смотрит он с овальной фотографии он жил в двадцатом веке теперь только бог стоит у его могилы и только дубы и клены молятся непрерывно 23 мая 1999
Папочка расскажи мне мир расскажу – цветы росли на лугах кислород ширился в легких папочка скажи мне скажу — деревья врастали в небо муж обнял жену папочка ты говоришь доченька я никогда не
Ежи Статковскому Стремись за мыслью и словом всматривайся во мрак и в небо ты уже знаешь что люди ранят в своем маленьком убежище стремись за мыслью будь бдителен словно мир как пламя IX 2014
океан слез двадцатого столетия блестит плавают в нем письма газеты оторванные руки выбитые глаза цветочная пыльца обломки по другую сторону галактики другое бытие
Я стою на краю дороги не больший не больший чем слеза дрозда не больший чем семя - со страхом я поднимаю слушаю как блестит вечности 1999
прощай жрица черного п р о щ а й жрица в черных чулках прощай жрица улетающего ворона прощай прах прощай смерть
На исходе XX века я смотрю во тьму нового столетия не перестанут течь слезы не перестанет капать кровь армии будут маршировать в небеса прозрачные одни навсегда исчезнут другие запишут слова только Иисус и Будда не перестанут всматриваться в отдалится Аушвиц отдалится тихая смерть в тундре уснут миниобманщики и мегамошенники юноши разрушат кладбища старый ты друг мой стоящий над моей могилой отголосок истории посмотри в бездну куда ведут куда идет 1999
I. Господи рассвета и сумерек господи росы и соли ведь есть у конца пути обещание искры есть у конца пути таз с водой для есть бодрящая влага ветра саван на о господи боли и блеска о господи молока
вели меня темные силы отче икры кокона шелкопряда и мирры мой бунт был для тебя только да отче мака перьев и алоэ я вернулся
я вкусил горьких ягод боли я пил из я был там где меня не было я был тем я смотрел в глаза убийц братьев Иуды я слушал рассказы воров имущества и плоти я терял веру и вновь ее обретал — я слеп я глох и слушал шорохи умирающего я не просыпался в ночи — мне снились обгрызенные снились мне пустые церкви и полные людей да отче золота и сажи — я знал что ты есть что и я ходил от стены до стены от стены до поговорим отче пуха и льда — я вновь жажду поговорим VII 1986 Перевел с польского Владимир Штокман |
III. LŚNIENIA
Świadomość patrzy w mrok widzi pragnie zrozumieć samą wie że obumrze jak ziarno myśli o zmartwychwstaniu chciałaby trwać chciałaby pokonać wie że musi umrzeć umiera pośród i magnetycznych patrzy w ciemność które boi się rozpadu o ranach które goją się zapomina o ludzkich i ludzkich wymiarach patrzy w mrok tam czas 1999
Św. Janie od Krzyża spójrz w głąb kim był Jezus syn cieśli zanim zastygli w kształt zanim zniknęli w pyle św. Janie od Krzyża oddziel w kawałku zbitej amfory powiedz kim był Szaweł szpieg w ruinach rzymskiego więzienia św. Janie od Krzyża rybaku św. Janie od Krzyża rozmnożonych 1999
Gdzie byś nie był i czego nie zrobił jesteś mężem walki i pragnienia na szczycie zikkuratu w mroku pozwól by chamsin śmierci bo tak zostaniesz wrzucony do tak staniesz się cząstką znikniesz najdoskonalej Erbil 2011
Dla K. Teraz kiedy to zrozumiałeś przyglądaj się studiuj rysunek linii na muszlach wdychaj głęboko powietrze po deszczu dostrzegaj jasną zieleń wiosny pamiętaj o cieple złączonych licz gwiazdy i konstelacje dąż do zaspokojenia teraz gdy zrozumiałeś bądź żywy pośród umarły pośród Na murach twierdzy w Erbilu 2011
Tyle razy widziałem jak rozkwitał i znowu wspinałem się na turnie zabiłem zastępy wrogów wprawnie ścinałem głowy leżąc w kryjówce myślałem jak dziwne i jak szybko mijają byłem młody potem dojrzały ból który czuję w piersi nazywa się ból który rozrywa moje serce ból i Kurdystan – to pierwsze wieczności Góry Kurdystanu 2011
Chłopaki co słychać w waszym świecie pewnie kiedyś na boisku graliście w piłkę pewnie braliście się za bary teraz chronicie polityka i gotowi to dla was słowik śpiewa w akacjach i drelich nocy opada delikatnie podobno śmierć od kuli nie boli podobno czuje się tylko żar podobno gaśnięcie świata jak pierwszy Al-Sulajmanijja 2011
Przystanąłem na chwilę przy urwisku po prawej pyszniły się oleandry po lewej połyskiwało srebro jak wielka ryba opalizująca samotne ścieżki wiodły pasterskie chaty czuwały pomyślałem że może jest to chwila uspokojenia i ciszy Góry Kurdystanu 2011
Nie wchodź do miasta w stanie wojny nie jedź synu do Iraku bo wrócisz nie przechodź przez ruchliwą ulicę nie siadaj na ławce w parku nie stawaj na nabrzeżu rzeki Tygrys i zamknie cię w starym dzbanie nie wchodź synu do miasta Bagdad 2013
Stare domy w Bagdadzie znają teraz osuwają się w nicość teraz rozpadają się w pył ale teraz straszą dziurawymi deskami teraz stają się tkanką przeszłości jak smak daktyli granatów jak święte potwierdzenie Bagdad 2013
Wiele ścieżek i dróg prowadziło mnie delikatny ognik prastarej subtelny jak oddech różnofarbnej taki sam w czasach Sumu-Abuma lekki jak mgiełka pomiędzy nami pojawiła się ale prawdziwa jak pierwsze choć jesteś ulotny jak deszcz nikt nigdy nie czuł tego nikt nie zapragnął tak bardzo w milknących Babilon 2013
Przysiadłem nad brzegiem wielkiej nikomu niepotrzebna refleksja w kraju wojny i przelewanej krwi palmy połyskują pośród odwieczny krąg czerwonego słońca i cykady zaczynają świat gaśnie w świadomości człowiek jest pustym tylko ostatnia kropla czeka w nim Nad Eufratem 2013
Alfredo Rampi sześcioletni chłopiec z miasta bawił się z kolegami nieopodal studni miał chore serce i z przerażeniem wzywał ludzie w takich chwilach zapominają o krwi ale nikomu nie udało się wydobyć chłopca ostatecznie szlam i wielogodzinna samotność na chwilę pochyliła się nad nim dumna cywilizacja śmiertelnych fleszy na chwilę w tawernach ustał świat zapłonął we łzach tysięcy kobiet groteskowy świat który sięga gwiazd a nie potrafi płaczącego
Norma Jean nigdy nie była mężczyźni tulili ją mówili że jest piękna patrzyli w lśniące oczy Norma Jean nigdy nie była a jej mężczyźni odetchnęli trawił ogień miejskiego
były w nas białe minarety smutku i fioletowe
Ostatnie drobiny ciszy gasną w popiele nikt już nie szuka drogi tylko porywisty wiatr chłoszcze co miało nadejść nadeszło jeszcze tylko chwila ostatnia Gandawa 2013
Ta noc była spokojna i ciepła śniłem o kobiecie Belgia 2013
Odziane w sari za kilka rupii ciało matki przychodzą ludzie kłaniają się i mówią i mówią: ave Maria jej okaleczeni synowie - podobno przyśniło się a święty Piotr powiedział: no i wróciła do swoich kalek wróciła do sióstr strażniczek dobry boże znajdź dla niej znajdź dla niej kalekich pozwól przez całą opatrywać rany synowi IX 1997
pamięci Miłosza Behrendta Żył w dwudziestym wieku miał płowe włosy niebieskie myślał o gwiazdach okrętach - miałem w dwudziestym wieku - głaskałem delikatnie potem zabiła go ciężarówka - na małym cmentarzu pośród patrzy z owalnej fotografii żył w dwudziestym wieku teraz tylko bóg stoi u jego grobu i tylko dęby i klony modlą bez przerwy 23 maja 1999
Tatusiu opowiedz mi świat opowiem – kwiaty rosły na łąkach tlen krzewił się płucach tatusiu powiedz mi powiem – drzewa wrastały w niebo mąż przytulił żonę tatusiu czy mówisz nigdy córeczko nie
Jerzemu Szatkowskiemu Podążaj za myślą i słowem wpatruj się w mrok i w niebo już wiesz że ludzie ranią w swojej małej kryjówce podążaj za myślą czuwaj jakby świat jak płomień IX 2014
ocean łez dwudziestego stulecia lśni pływają w nim listy gazety oderwane dłonie wyłupane oczy pył kwiatów strzępy po drugiej stronie galaktyki inny byt
Stoję na skraju drogi nie większy nie większy od łzy kosa nie większy od ziarna - z lękiem unoszę słucham jak lśni wieczności 1999
żegnaj kapłanko czarnego ż e g n a j kapłanko w czarnych pończochach żegnaj kapłanko odlatującego kruka żegnaj pyle żegnaj śmierci
U końca XX wieku patrzę w ciemność nowego stulecia nie przestaną płynąć łzy nie przestanie kapać krew armie maszerować będą do nieba przezroczyste jedni znikną na zawsze inni zapiszą słowa tylko Jezus i Budda nie przestaną wpatrywać się w oddali się Auschwitz oddali cicha śmierć w tundrze usną minioszuści i megahochsztaplerzy młodzieńcy zdemolują cmentarze stary ty przyjacielu stojący nad moim grobem pogłosem dziejów spójrz w otchłań dokąd prowadzą dokąd idzie 1999
I. O panie świtu i zmierzchu o panie rosy i soli jest przecież u końca drogi przyrzeczenie iskry jest u końca drogi miednica z wodą dla jest rześka wilgoć wiatru całun na o panie bólu i blasku o panie mleka
wiodły mnie ciemne siły ojcze ikry kokonu jedwabnika i mirry mój bunt był dla ciebie tylko tak ojcze maku pierza i aloesu wróciłem
posmakowałem gorzkich jagód bólu piłem z byłem tam gdzie mnie nie było byłem tym patrzyłem w oczy mordercom braciom Judasza słuchałem opowieści złodziei mienia i ciała traciłem wiarę i odzyskiwałem na nowo — ślepłem głuchłem i słuchałem szmerów umierającego nie budziłem się w nocy — śniły mi się kąsane śniły mi się puste kościoły i pełne ludzi tak ojcze złota i sadzy — wiedziałem że jesteś że więc chodziłem od ściany do ściany od ściany do porozmawiajmy ojcze puchu i lodu — pragnę znowu porozmawiajmy VII 1986 |