|
ВСТРЕЧА С НОБЕЛЕВСКИМИ ЛАУРЕАТАМИ
шимборская меня смешит
милош мне скучен
я не верю во всех святых
поэзии живущих в дворцах
метафор
зачарованная толпа слушает их словно змеи флейту
даже королевский замок преклоняет колени
и канделябры мерцают почтительно
а я сижу себе
заложив ногу на ногу
и думаю о стиснутых
моих гениталиях
что бы было если бы
я сейчас встал
и почесал мошонку
разве выдержала бы это святая поэзия
не разлетелась бы ее хрустальная конструкция
а может быть возникло бы трогательная сцена
:вот шимборская дает мне островолосую щеточку
а милош хохочет как литовский мужик
ИЗГНАНИЕ ИЗ РАЯ
если бы я мог описать древо познания
со всеми подробностями его листья и корни
пройти все лабиринты сморщенной коры
извлечь из плода самые зрелые семена
рассыпать их в саду охраняемом зорко
то тогда каждое слово бежало бы от меня
и всякий огонь мира гласил бы мою славу
а я разминулся бы с собой в побеге на небо
я был бы уже далеко от своего тела
которое по-прежнему в зыбком сомнении
желало бы вновь описать то единственное древо
ОТ СВ. ИОАННА
слово
легкое слово
шар земной склоняет
слово
что ничего не значит
тщательно убивает
слово
пустое слово
новые миры сотворяет
– так веками катится всех слов беседа
словно шар волшебный в сторону пропасти – –
ДЛЯ НЕЕ СТИХОТВОРЕНИЕ
для нее стихотворение это словно я сам стал на пороге
хотя мне не поднять больше того что во мне
ритм крови и молчание
отсутствие слов и океана легкие волны
солнечные континенты которых никто никогда не опишет
воспоминания вроде:
жил в смущении и умер в смущении
за которыми скрывается повторяемость фактов
значит никакой побег невозможен даже
для нее стихотворение не знает разграничений
только вечный стыд слов и едва начатой формы
* * *
небо пустое
в книгах
космос речи
за каждой гласной
иные созвездия
каждая буква
как планета
– означает
то что ты в состоянии в ней прочесть
– звезда
бессмертного света
как пыль
млечного пути
на ступнях твоих
О ЧЕМ ГОВОРЯТ ПОЭТЫ
поэты
говорят исключительно о себе
о боли
которая — как короед — точит их тела
о тьме
что тверже света
о страхе
принимающем вид зверя идущего по следу
о глупой маленькой веточке
ранящей их лица
и ни о чем другом
и ни о чем другом
что могло бы присниться
мудрецам в этом мире
В РАВНОВЕСИИ
иду по улице
несу сетку картошки
в другой руке портфель
в нем блокнот со стихами
в сетке я несу жизнь
:силу прорастания
любовь хлорофилла к свету и воздуху
великое подземное равновесие крахмала
в блокноте
несколько вопросов
мысленную тропинку до...
бессильный побег от...
себя самого рассыпанного в мелкие буквы
стихи я несу в сетке
картошку в блокноте
– вот и все
равновесие мира
* * *
Для Иоаси
напиши стихотворение под цветком
сказала дочка
которая свои четыре года
старательно несет в себе
какое стихотворение?
под каким цветком?
мое старое стихотворение
переписываемое постоянно наново?
под увядающим небом
когда сижу я взбешенный
что оно заслоняет вселенную?
стихотворение под солнцем
сыпучее как прах сожженного мира?
стихотворение столь радостное
что вот я вижу хотя по-прежнему не понимаю?
повзрослей ребенок
не взрослей ребенок!
ПАМЯТИ УМЕРШИХ ПОЭТОВ
боимся мы но страх исполнен кротости
как гневные стихи что умерли ненаписанными
между пространством и нами уже нет расстояния
никто сюда не ворвется и ничего не разделит
они скажут что мы плутаем — было бы пожалуй плохо
если бы мы оставили одинаковые следы
со всевозможных сторон мы окружаем пространство
— оно всегда одно и тоже но всегда иначе
свободные от слов пустых гомона храмовых собак
мы кружим вокруг солнца мы высказать его хотим
чтобы выйти за границу слепоты лживых фотонов
увидеть — и ничего более — огонь кротости
в котором страх людской наш постепенно испаряется – –
УХОДЯТ СТИХИ
мир без стихов
— это меняет что-то?
мир без радуги
без рассветов и закатов
замеченных как неожиданный удар в глаза
мир без существования
без описания — значит абсолютный?
это меняет что-то?
может быть ты мне объяснишь
ведь ты приближаешься ко мне
не как метафора
а как животная похоть твоей наготы
* * *
Время с пером в руке — оно залечивают раны.
Станислав Гроховяк
над листом бумаге
человек смягчается
так говорят благородные
и почтенные люди
на листе бумаги
внезапно потемневшем
хищное море
утопленников пожирает
тех которых переваривает
утроба черных стихов
и шеи отягощают
изумленные камни
ЧТЕНИЕ СТИХОТВОРЕНИЯ
если входишь внутрь стихотворения
входи босиком как в мечеть
пусть тебя ранят острые строки
обжигают кострища метафор
пусть разболится все твое тело
пока ты сама не станешь болью
той которая живет в святыне стихов
и в бесконечных версиях создает нас обоих
ОСВОБОЖДЕНИЕ
стихотворение наш безумный спаситель
мерцают глади горизонта
свистят тысячи стрел ветра
и огромных молчаний галактик
стихотворение наш безумный спаситель
скрипят израсходованные наши слова
словно трухлявые смешные кресты
которые не могут сдвинуть с места тишину
стихотворение сбрасывает с себя все слова
хотя оно уже мертво — оно все еще живое
манит нас новым белым светом
и так мы слепнем видя – Всё
VENI CREATOR
из речи возникает наше
место рождения
город дома кладбища
слово их создает и заключает
в смыслах мы находимся
во мраке в солнце
даже об этом не зная
слушаешь? слушаю слушаем
не видим ничего хотя видим все
как оно отражается в зеркале неба
как оно вонзается в щит облаков
— все то есть ничего то есть воображение
одержимость существования и исключительности
то что мы любим и что ненавидим
то что умеем и не умеем назвать
слово постоянно переполняется
поворачивается на сто восемьдесят градусов
слово в начале
слово в конце
пусть даже мы всю вечность промолчим
* * *
пусть придут сюда все
пусть никто не приходит
пусть мне будет кому говорить
пусть никто не нарушит мое молчание
я один хотя не одинок
ибо я создаю все что существует
небо — которое не требует мифов
горизонт — который не круглый
смерть проходящая сквозь меня
на другую сторону человека
не совершая опустошения
проходите это увидеть
пусть никто не приходит
может лишь воробьи
серые словно эхо
у которого я учусь тишине
слова
Перевел с польского Владимир Штокман
|
|
SPOTKANIE Z NOBLISTAMI
szymborska mnie śmieszy
miłosz mnie nudzi
nie wierzę we wszystkich świętych
poezji mieszkających w pałacach
metafor
zaklęty tłum ich słucha niby węże fletu
nawet zamek królewski klęka
i kandelabry mrugają z uszanowaniem
a ja sobie siedzę
zakładam nogę na nogę
i myślę o uciśnionych
genitaliach moich
co by było gdybym
wstał teraz
i podrapał się po mosznie
czy wytrzymałaby to święta poezja
czy by się rozprysła jej kryształowa konstrukcja
a może wynikłoby wielkie wzruszenie
:oto szymborska mi daje ostrowłosą szczoteczkę
a miłosz rechocze jak parob litewski
WYPĘDZENIE Z RAJU
gdybym mógł opisać drzewo wiadomości
ze szczegółami liście i korzenie
wszystkie przejść labirynty splątanej korony
z owocu dobyć pestki najdojrzalsze
rozsypać je w ogrodzie strzeżonym dokładnie
to wtedy każde słowo biegło by ode mnie
i wszelki ogień świata mówił moją chwałę
a ja minąłbym siebie w ucieczce do nieba
byłbym już daleko od swojego ciała
które nadal więzione w grząskiej niepewności
chciałoby znów opisać to jedyne drzewo
WEDŁUG ŚW. JANA
słowo
lekkie słowo
glob ziemski pochyla
słowo
nic nie znaczące
dokładnie zabija
słowo
puste słowo
nowe światy stwarza
– tak przez wieki się toczy wszelkich słów rozmowa
niby kula magiczna w kierunku przepaści – –
DLA NIEJ WIERSZ
dla niej wiersz to jakbym sam stanął w progu
choć więcej nie uniosę ponad to co we mnie
rytm krwi i milczenie
brak słów i oceanu lekkie falowanie
słoneczne kontynenty których nikt nigdy nie opisze
wspomnienia w rodzaju:
żył zażenowany i umarł zażenowany
poza którymi kryje się powtarzalność faktów
nie ma więc żadnej ucieczki nawet
dla niej wiersz nie zna rozgraniczeń
tylko wieczny wstyd słów i ledwie zaczętej formy
* * *
niebo jest puste
w księgach
kosmos mowy
za każdą zgłoską
inne konstelacje
każda litera
jak planeta
– znaczy
co tylko jesteś w stanie z niej odczytać
– gwiazda
o świetle nieśmiertelnym
jak pył
z mlecznej drogi
na stopach twoich
O CZYM MÓWIĄ POECI
poeci
mówią wyłącznie o sobie
o bólu
który – niby kornik – drąży ich ciała
o ciemności
twardszej od światła
o lęku
przybierającym postać tropionego zwierzęcia
o małej głupiej gałązce
raniącej ich twarze
i o niczym innym
i o niczym innym
co by mogło się przyśnić
mędrcom tego świata
W RÓWNOWADZE
idę ulicą
niosę siatkę kartofli
w drugiej ręce teczkę
w niej notes z wierszami
w siatce dźwigam życie
:siłę kiełkowania
miłość chlorofilu światła i powietrza
wielką podziemną równowagę skrobi
w notesie
kilka pytań
skrót myślowy do...
bezsilną ucieczkę od...
siebie rozsypanego w drobniutkie litery
wiersze niosę w siatce
kartofle w notesie
– oto jest cała
równowaga świata
* * *
Dla Joasi
napisz wiersz pod kwiatem
powiedziała córka
co swoje cztery lata
mozolnie dźwiga w sobie
jaki wiersz?
pod jakim kwiatem?
mój stary wiersz
przepisywany wciąż na nowo?
pod więdnącym niebem
gdy siedzę wściekły
że zasłania mi wszechświat?
wiersz pod słońcem
sypki jak prochy spalonego świata?
wiersz jakże radosny
że oto widzę czuję choć dalej nie rozumiem?
dorośnij dziecko
nie dorastaj dziecko!
PAMIĘCI UMARZŁYCH POETÓW
boimy się lecz strach jest pełen łagodności
niczym gniewny wiersz co umarł niezapisany
między przestrzenią a nami nie ma już dystansu
nikt się tutaj nie wedrze i nic nie rozdzieli
powiedzą że błądzimy – byłoby źle raczej
gdybyśmy jednakowe zostawiali ślady
ze wszystkich stron możliwych osaczamy przestrzeń
– zawsze jest ta sama lecz zawsze inaczej
wolni od słów pustych zgiełku psów świątynnych
orbitujemy w słońce chcemy je wysłowić
by wyjść poza ślepotę kłamliwych fotonów
zobaczyć – i nic więcej – ogień łagodności
w którym lęk nasz ludzki stopniowo paruje – –
ODCHODZĄ WIERSZE
świat bez wierszy
– czy to coś zmienia?
świat bez tęczy
bez wschodów i zachodów
zauważanych jak nagły cios w oczy
świat bez istnienia
bez opisu – więc absolutny?
czy to coś zmienia?
może ty mi to wyjaśnisz
bo zbliżasz się do mnie
nie jak metafora
lecz zwierzęce pożądanie twojej nagości
* * *
Godziny przy piórze, one leczą rany
Stanisław Grochowiak
nad kartką papieru
człowiek łagodnieje
tak mówią szlachetni
i poczciwi ludzie
na kartce papieru
z nagła pociemniałej
morze drapieżne
topielców pożera
ci których trawi
wnętrze czarnych wierszy
u szyi wiążą
zdumione kamienie
CZYTANIE WIERSZA
jeśli wchodzisz do wnętrza wiersza
wchodź boso jak do meczetu
niech cię kaleczą ostre wersy
parzą ogniska metafor
niechaj cię rozboli całe ciało
aż sama staniesz się bólem
tym który mieszka w sanktuarium wiersza
i w nieskończonych wersjach stwarza nas oboje
WYZWOLENIE
wiersz oszalały nasz zbawiciel –
migocą tafle widnokręgu
świszczą tysiące strzał powietrza
i wielkich milczeń galaktyki
wiersz oszalały nasz zbawiciel –
zużyte skrzypią nasze słowa
niczym zmurszałe śmieszne krzyże
które nie mogą dźwignąć ciszy
wiersz zrzuca z siebie wszystkie słowa
choć już umarły – ciągle żywy
wabi nas nowym białym światłem
i tak ślepniemy widząc – Wszystko
VENI CREATOR
z mowy powstaje nasze
miejsce urodzenia
miasto domy cmentarze
słowo je stwarza i zamyka
w znaczeniach jesteśmy
w mroku w słońcu
nawet o tym nie wiedząc
słuchasz? słucham słuchamy
nie widzimy nic choć widzimy wszystko
jak odbija się w lustrze nieba
jak godzi w tarczę chmur
– wszystko czyli nic czyli wyobraźnia
obsesja trwania i wyłączności
to co kochamy i czego nienawidzimy
co potrafimy i nie potrafimy nazwać
słowo się stale przepełnia
zmienia o sto osiemdziesiąt stopni
słowo na początku
słowo na końcu
choćbyśmy całą wieczność przemilczeli
* * *
niech przyjdą tu wszyscy
niech nikt nie przychodzi
niech mam do kogo mówić
niech nic nie zakłóca mojego milczenia
jestem sam chociaż nie samotny
bo stwarzam wszystko co tylko istnieje
niebo – które mitów się nie domaga
widnokrąg – który nie jest okręgiem
śmierć przechodzącą przeze mnie
na drugą stronę człowieka
nie czyniąc spustoszenia
przyjdźcie to zobaczyć
niech nikt nie przychodzi
może tylko wróble
szare niczym echo
od którego uczę się ciszy
słowa
|
